Ticaret Hukukunun Alt Dalları
Ticaret hukuku, çeşitli alt dallardan oluşur ve bu dallar ticari hayatın farklı yönlerini düzenler:
Şirketler Hukuku: Şirketlerin kuruluşu, yönetimi, birleşmesi, devri, iflası ve tasfiyesi gibi konuları düzenler. Şirket türleri (anonim, limited, komandit, kolektif ve kooperatif) ve bu türler arasındaki farklar şirketler hukuku kapsamında ele alınır.
Kıymetli Evrak Hukuku: Kıymetli evrak, belirli bir hakkın senet üzerinde temsil edildiği belgelerdir. Kambiyo senetleri (bono, çek, poliçe), hisse senetleri ve tahviller gibi belgeler kıymetli evrak hukukunun konusudur.
Sigorta Hukuku: Sigorta sözleşmeleri, sigorta türleri, sigortalının ve sigortacının hak ve yükümlülükleri bu hukuk dalında düzenlenir. Sigorta hukuku, hem ticari işletmelerin hem de bireylerin karşılaştığı risklerin güvence altına alınmasını sağlar.
Taşıma Hukuku: Taşımacılık faaliyetlerinin yasal çerçevesini belirler. Kara, deniz, hava ve demiryolu taşımacılığı ile ilgili düzenlemeler bu hukuk dalında yer alır. Ayrıca, uluslararası taşıma sözleşmeleri de bu kapsamda incelenir.
Rekabet Hukuku: Ticari işletmeler arasındaki rekabeti düzenler ve haksız rekabetin önlenmesine yönelik kurallar koyar. Rekabetin korunması, piyasa dengesinin sağlanması ve tüketici haklarının korunması rekabet hukukunun amaçları arasındadır.
Bankacılık ve Finans Hukuku: Bankaların, finans kurumlarının ve sermaye piyasalarının faaliyetlerini düzenler. Kredi sözleşmeleri, banka teminatları, finansal kiralama ve yatırım hizmetleri bu hukuk dalı kapsamında ele alınır.
Deniz Ticaret Hukuku: Deniz yoluyla yapılan ticari faaliyetlerin hukuki çerçevesini belirler. Gemiler, deniz taşıma sözleşmeleri, deniz sigortaları ve deniz ticaretinin diğer yönleri bu hukuk dalında düzenlenir.
Ticaret Hukukunun Temel İlkeleri
Tacirin Sorumluluğu: Tacir, ticari faaliyetleri sırasında ortaya çıkan her türlü borçtan sorumludur. Bu sorumluluk, tacirin mal varlığı ile sınırsızdır ve tacirin ticaret unvanını ve işletme adını kullanma zorunluluğu bulunmaktadır.
Ticari Defter Tutma Zorunluluğu: Ticari faaliyetleri belgelemek ve izlenebilir kılmak amacıyla tacirlerin ticari defter tutma yükümlülüğü vardır. Bu defterler, vergi daireleri ve mahkemeler için önemli bir delil niteliğindedir.
Haksız Rekabetin Önlenmesi: Ticaret hukuku, ticari rekabetin adil bir şekilde yapılmasını sağlamak için haksız rekabeti yasaklar. Haksız rekabet, bir tacirin diğer tacirler aleyhine ticari çıkar elde etmek için hileli veya yasadışı yollara başvurması anlamına gelir.
Sözleşme Serbestisi: Tacirler, ticari ilişkilerini düzenlerken sözleşme yapma özgürlüğüne sahiptir. Ancak, bu özgürlük genel ahlaka, kamu düzenine ve yasaların emredici hükümlerine aykırı olmamalıdır.
Eşitlik İlkesi: Ticaret hukuku, tüm tacirlerin aynı kurallara tabi olmasını sağlar ve ayrımcılığı önler.
Ticaret Hukuku Uygulamaları
Ticari Sözleşmeler: Ticaret hukuku, tacirler arasındaki sözleşmeleri düzenler. Bu sözleşmeler, satım, kiralama, kredi, taşıma ve acente gibi çeşitli ticari işlemleri kapsar.
İflas ve Konkordato: Tacirlerin borçlarını ödeyememesi durumunda uygulanacak hukuki süreçleri belirler. İflas, ticari işletmenin tasfiyesi anlamına gelirken, konkordato borçların yeniden yapılandırılması ve iflastan kaçınma sürecidir.
Ticari Uyuşmazlıkların Çözümü: Ticaret hukukunda ortaya çıkan uyuşmazlıklar, ticaret mahkemelerinde çözümlenir. Uyuşmazlıkların çözümü için ayrıca tahkim yoluna da başvurulabilir.
Ticaret Hukukunun Kaynakları
Ticaret hukuku, çeşitli yasal düzenlemelerden oluşur. Başlıca kaynaklar şunlardır:
Türk Ticaret Kanunu (TTK): Ticaret hukukunun ana kaynağıdır ve ticari işletme, şirketler, kıymetli evrak, taşıma ve sigorta hukuku gibi alanları kapsar.
Türk Borçlar Kanunu (TBK): Ticari sözleşmelerin genel kurallarını içerir.
Uluslararası Ticaret Anlaşmaları: Özellikle uluslararası taşımacılık, ödeme ve teslim şekilleri ile ilgili kuralları belirler.
Mahkeme İçtihatları ve Yargı Kararları: Ticaret hukukuna ilişkin içtihatlar ve yüksek mahkeme kararları, ticari uyuşmazlıkların çözümünde yol gösterici olur.
Ticaret hukuku, işletmelerin ve ticaretle uğraşan kişilerin haklarını ve yükümlülüklerini net bir şekilde belirleyen, ticari ilişkilerin güvenli bir ortamda gerçekleşmesini sağlayan önemli bir hukuk dalıdır. Bu alan, özellikle ticari faaliyetlerin hızla değiştiği ve küreselleştiği günümüzde, sürekli olarak yenilenen ve gelişen bir yapıdadır.
